Öncelikle şunu belirtmeliyiz ki, istisnai çalışma izinleri, çalışma izni gereksinimlerinin muafiyeti değildir, sadece belirli bir yabancı grubu için çalışma izinlerini sağlanması hususunda bakanlığa daha esnek bir yaklaşım sağlamaktadır.
Çalışma izinleri yabancıların Türkiye’de yasal ikamet ve çalışmalarına göre, önceden belirlenmiş koşullara göre sağlanmaktadır. Bununla beraber belli kategorilerdeki insanlar için, uygulanabilir zaman süreçlerine bakılmaksızın çalışma izinleri sağlanabilmektedir.
Yabancılar Hakkında Çalışma İzni Kanunu’nun 8.maddesinde ve Düzenlemenin 4.kısmında istisnai çalışma iznine uygun yabancıların ana kategorilerinden bahsedilmektedir.
- Türk Vatandaşlarıyla Evlenmiş Yabancılar
- Türk Vatandaşlığını Kaybedenler
Türk Vatandaşlarıyla Evlenmiş Yabancılar
Türk vatandaşlarıyla evlenmiş yabancılara istisnai çalışma izni sağlanabilmektedir. İstisnai çalışma izni çerçevesinde nitelendirilmek için, sadece yasal evlilik yeterli değildir, evli partnerlerin aile birliği içinde yaşaması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, sahte veya anlaşmalı evlilik geçerli olmamaktadır. Türk vatandaşlarıyla evlenmiş yabancılar için, yabancılar hakkında Çalışma İzni Kanunu Düzenlemesinin 13 (4). Maddesinde belirtilene göre en az 3 yıllık çalışma izni kriteri hariç tutulmaktadır. Dolayısıyla, çalışma izni başvurularında karar şu faktörleri göz önünde bulundurmaksızın verilmektedir :
- Başvurulan işin özel koşulları
- Yabancı başvuru sahibinin akademik yeterliliği,
- İşverenin ulusal ekonomiye katkısı
- Başvurulan işin ücret seviyesi ve
- Çalışmanın iş yerindeki durumu.
Bununla birlikte, ne sebeple olursa olsun, evliliğin ilk üç yılında eşlerden birinin ölümü halinde, istisnai çalışma izni otomatik olarak geçersiz hale gelir. Üç yıldan sonra evliliğin geçersiz hale gelme kararıyla, Türkiye’deki yerleşik yabancılar ve Türk eşinden olan çocukları istisnai çalışma iznine uygunluk hakkını sürdürmeye devam edeceklerdir.
Mevcut Türk mevzuatlarına göre göz önünde bulundurulmalıdır ki, “Yerleşik Yabancı” için açıkça bir tanım belirtilmemiştir. “Kalıcı ikamet” veya “Yerleşim ikameti” gibi izinler Türkiye’deki yabancılar için hali hazırda geçerlidir. “İstisnai çalışma izinleri” amacıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı’na yerleşik yabancılar hakkında danışarak uygulama yapmaktadır. Sadece, açık olmamasına rağmen, bu konseptin tanımı İçişleri Bakanlığı’nın 155 numaralı Yabancıların Çalışma İzni, Çalışma Vize ve İkamet Tezkereleri genelgesinde bulunmaktadır. “Yerleşik olarak belirlenmiş yabancılar ve çocukları” başlığı altında, yabancılara şu tanım atfedilmiştir :
- Özellikle turizm bölgelerinde yerleşmiş ve mülk satın almış yabancılar
- Türkiye’ye yerleşme niyetiyle giriş yapmış yabancılar
- Aileleri ve kişisel hayatları hakkındaki yakın ilişkiler kurmak sebebiyle Türkiye’de göz önünde bulundurulan yabancılar ve
- Türkiye’yi yaşamak için hayatının merkezi olarak belirleyen ve sosyal bağlantılarını – ekonomik aktivitelerini devam ettirecek yabancılar.
Türkiye’de en az 3 yıl yasal ve kesintisiz olarak ikamet edenler “Yerleşik” olarak tanımlanmaktadır ve ilgili valilikten durumlarıyla alakalı yasal belgeleri talep edebilmektedirler.
Türk Vatandaşlığını Kaybedenler
Yabancıların çalışma izni hakkındaki mevcut mevzuata göre, Türk vatandaşlığını kaybetmiş kişiler hakkında koşullar 403 numaralı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 19,27 ve 28.ci maddelerinde istisnai çalışma izni için uygun olabilecekleri belirtilmiştir. Burada unutulmamalıdır ki 29 Mayıs 2009 tarihinden itibaren 403 numaralı Türk Vatandaşlığı kanunu feshedilmiştir. Yeni yasanın 47.ci maddesi vasıtasıyla, 403 numaralı kanundaki tüm kaynaklar yeni kabul edilen 5901 numaralı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile mevzuatlar kabul edilmiştir.
Buna göre, 5901 numaralı kanunun 34. Maddesinde bu kişilerin istisnai çalışma iznine uygunluklarından feragat edilmiştir.
1) Aşağıdaki kanunları sağlayan kişiler yetişkin hale geldikten üç yıl içinde Türk vatandaşlığından feragat edebilmektedir.
- Bu insanların arasından annelik veya babalık bağıyla Türk vatandaşlığını doğumla elde edenler, yabancılar bir anne veya babadan doğumla veya sonrasında vatandaşlık elde edenler
- Bu insanların arasından Türk vatandaşı olanların annelik veya babalık bağıyla, vatandaşlığı faklı bir doğum yerinde kazananlar
- Evlat edinmeyle Türk vatandaşlığı kazananlar
- Doğum yeriyle Türk vatandaşlığı kazanmalarına rağmen, yabancı bir anne veya babadan sonrada Türk vatandaşlığı kazananlar
- Herhangi bir nedenle anne ya da babasının Türk vatandaşlığı sebebiyle Türk vatandaşlığı kazananlar
(2) Yukarıda belirtilen durumlarda kişi vatansız hale gelebilir ve seçim hakkı uygulanmayabilir.
Dahası, 5901 numaralı kanunun 16.maddesine göre Türk vatandaşlığını evlilikle kazanan Türk kadınlar, evliliğin bitmesi, istisnai çalışma izni veya yabancı eş dolayısıyla Türk vatandaşlığından feragat ederek çıkabilmektedir.
[1] Burada unutulmaması gereken, 6458 nolu Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra, yabancılara kalıcı ikamet izni sağlanmaktadır.
“ Bir yabancı eğer Türkiye’de yasal olarak ve kesintisiz 8 yıldır geçerli ikamet izniyle yaşıyorsa, belirsiz süreli olarak Uzun Dönem İkamet İznine uygun olabilmektedir. Bununla birlikte, göçmen sınıfında olan yabancılar veya insani nedenlerden dolayı ikamet izni olanlar yada geçici koruma altında olanlar uzun dönem ikamet iznine başvurmaya uygun değillerdir. Ek olarak, uzun dönem ikamet iznine uygun olabilmek için, yabancıların aşağıdaki kriterleri de sağlamaları gerekmektedir. Bu sebeple yabancılar ;
- Son 3 yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,
- Ailesi ve kendisinin yaşamı için yeterli ve düzenli kaynaklara sahip olmak,
- Geçerli bir sağlık sigortasına sahip olmak,
- Kamu düzeni ve güvenliği için bir tehdit unsuru olmamak.
Sağlık, eğitim ve zorlayıcı kamu hizmeti dışında 1 yıldan fazla Türkiye dışında kalınması halinde, Uzun Dönem İkamet İzni iptal edilebilmektedir.”
İstisnai çalışma izni kimlere verilir?
Yabancı çalışma izni kriterlerinden bir veya bir kaçını yerine getiremeyen iş verenler için bakanlık oluru ile bir takım istisnalar uygulanmaktadır. Bu istisna uygulamasında Türkiye Cumhuriyetinin Menfaatlerine göre karar verilir.
Hangi durumlarda istisna uygulanır?
- Yabancı navigasyon firmalarının Türkiye’de çalışacak personelleri için
- Türkiye Cumhuriyeti Devletinin dahil olduğu projeler de çalışacak personeller için
- Fındık toplama için yabancı personel çalıştırmak isteyen üreticiler için
- Yabancı film şirketlerinin Türkiye de çekilecek sahnelerinde oynayacak oyuncular ve set çalışanları için
- Montaj amacıyla Türkiye de çalışacak yabancı personeller için
- Turizm sektöründe yabancı çalıştıracak şirketler için*
Yukarıdaki maddelerin haricinde Türkiye Cumhuriyeti devletinin menfaatine olan çalışmalarda yabancı çalıştırmak için bakanlığa başvurunuzu yapabilirsiniz.
Sitemiz içeriklerinden memnun musunuz? Ata Kurumsal Danışmanlık geri bildiriminizi öğrenmek istiyor. Profilimize bir yorum gönderin. https://g.page/r/CT9i2JXthUlOEAI/review
About the Author: Av. Batın Yılmaz
114 Comments
Leave A Comment
İlginizi Çekebilir
Kurumsal danışmanınız olalım
Bizi aramak için 444 7 284
Şirketimiz en kısa zamanda sizinle iletişime geçecektir.
merhaba,ben 2.5 yıldır ozbek bir bayan ile evliyım eşimin bildigi iş geregi bir iş yeri açtık kendi adıma ,bayan işi oldugu için ben durmuyorum,1 turk sigortalı calısanımız var,eşim için bagımsiz calısma izni almak icin 3 yıl evliligin gecmesimi gerekli yoksa istisnai calısma izni almak mi gerekir bilgi verirseniz sevinirim.
Merhaba, Türk vatandaşı ile evli yabancılar 3 yıl evli kalmaları halinde veya çocuklarının olması durumunda istisnai yani kriterlerden muaf olarak çalışma izni alabilirler.
Merhaba, ben Türk vatandaşı ile 2 yıldır evliyim. Toplam Türkiye’de 6 yıldır yaşıyorum. Türkiye’de üniversite bitirdim ve çalışma izni ile çalışıyorum.
Şimdi bir iş yeri satın almayı düşünüyorum, hem kurucu hem de müdür olmak için çalışma izni alabilir miyim?
Sermaye 50 bin TL’dir ve 5 Türk vatandaş çalıştırmak şimdi mümkün değil.
Bu şartlarla çalışma izni nasıl alabilirim? Yardım ve cevabımızı rica ederim.
Merhaba, iş yeri sahibi yabancılar çalışma izni almak isterlerse ödenmiş sermayesi 100 Bin TL olmalı ve 5 sigortalı Türk personel çalıştırması gerekmektedir, aksi taktirde çalışma izni alınamaz.
MERHABA, YABANCI RESSAM ÇALIŞMA IZINI YAPA BILIYORMU
Merhaba, Türkiye’de Yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri veya işletme üzerinden verilebilmektedir. Yabancılara istedikleri herhangi bir işyerinde çalışabilmesine imkân veren bir izin sistemi mevcut değildir. Çalışma izin başvurularının yabancı şahsı çalıştırmak isteyen işveren tarafından yapılması zorunludur.
Selam ata danışmanlık benim kırkızistan vatandaşıolan imamnikahlı eşimden 7 yaşında ilkokula giden baba türk anne kırkız olan tükvatandaşı birde kızımızvar 4 yıldır kısadönem ikametizniyle kalıyoruz kırkız eşime işyeri acmayıdüşünüyorum iş şarküteri türü calışmavizesialabilirmiyim
Merhaba, 100 Bin TL ödenmiş sermayeli bir şirket açmalı ve 5 sigortalı Türk personel çalıştırmanız şartıyla eşinize çalışma izni alabilirsiniz.
bir türkle 6 yıllık evli bir yabancı türkiye’de şahıs işletmesi kurabilir mi? kurarken istisnai çalışma izni mi alıcaktır yoksa bağımsız çalışma izni mi? bağımsız çalışma izni alması halinde, her 3 ayda bir 7 bin lira harç ücreti yatırmak zorunda mıdır?
Merhaba, öncelikle 3 ayda bir 7 bin lira harç ücreti diye bir kavram hiç bir çalışma izni uygulamasında bulunmamaktadır, ilgili yabancıya istisnai olarak bağımsız çalışma izni alınması gerekmektedir.
Merhaba bir yabancı çalışanımız var 2 yıldır çalışma izni ile çalışıyor 1 yıl da oncesinden oturma ızını var. yani turkıyede yasal olarak 3 yılı geckın ıkamet edıyor. vatandaslık basvurusu yapabılır mı?
Merhaba, vatandaşlık başvurusu için 5 yıl kesintisiz çalışma izni ile Türkiye’de ikamet etmesi gerekmektedir.
merhaba benim eşim yabancı bir yılımız bitti. alti ay ikameti aldik.uzun donem ikamet yeni aldik. bu durumda çalişabilir mi? işkur ve typ programlarinda.
Merhaba evet iş bulması durumunda çalışabilir fakat çalışma izni alacak işverenin çalışma izni kriterlerinden muaf olması için evliliğinizin 3 yılı doldurmuş olması gerekmektedir.
Sayın yetkili merhaba,
İşyerimizde türk vadandaşı ile evli(3 yıldan fazla) bir yabancı uyruklu işçi çalıştırmak istiyoruz. Yabancının çalışma izin (istisna başvurusu) başvurusunu e-çalışma izini üzerinden mi den mi yapacağız, yoksa doğrudan Bakanlığa mı başvuracağız.
Merhaba, bu durum için özel bir başvuru ekranı yoktur, normal başvuru yapılmalıdır.
Merhaba. Nasipse yakında Kırgız nişanlımla evleneceğim. Evlendikten sonra anladığım kadarıyla istisnai çalışma izni lazım. Ve bunun içinde iş verenler başvuruyor. Sormak istediğim şey şu; acaba eşimin işverene vermesi gereken evraklar içinde Kırgızistan’dan yanında getirmesi gereken bir evrak var mı? Diploma ve okuduğu okuldan alması gereken herhangi bire belge gibi… Veya daha farklı birşey… Uçak biletlerinin pahalılığı ortada ve git-gel yapmak çok masraflı.
Merhaba, evet yurt için başvurusu için yabancılar dan istenilen evraklar pasaport, oturma izni, diploma ve fotoğraftır, harici bir ekstra evrak talep edilmemektedir, fakat oturma izni için, sabıka kağıdı, doğum belgesi gibi evraklar istenebilir.
Cevabınız için çok teşekkürler… Sizi fazlasıyla rahatsız ettim ama bir sorum daha var. Acaba Türkiye de evlilik için doğum belgesi ve bekarlık belgesi yetiyor mu? Bu belgeyi Kırgızistandaki Türk konsolosluğuna onaylatip apostil yaptirsak bizim için daha mı kolay olur?
İyi günler benim eşim bg vatandaşı ayle ikameti aliyoduk daha sonra 2018 uzun vadeye başvurduk hala karar bekliyoruz 15 yıldır evliyiz benim sormak istedim bizim türk soylulundan zaten uzun vadeye başvurduk aylesi TC vatandasi biz çocuklan da bu çalışma izni önceden bize 2009 türk soylu doğum belgesi istendi verdik çalışabiliriz denildi şu an onu yeni oturumlarda yok eskilerde vardı ve istisnai denmiş buna bir ücret ödeniyor mu teşekkürler
Merhaba, sorunuzu anlayamadık kusura bakmayın, daha kısa cümleler kullanırsanız seviniriz.
Merhaba rahatsız ediyorum kusurabakmayin ben 6 senedr turkle resmih evliyim ama bir ay oldu ikamet aldm ilk kes benim şu sorun olacak ben istisnai çalışma izine başvurabilerm acaba ve asl onemli olan şu ev bakıclik işlerde çalişmaya başvurabilerm yoksa tek şirkette çalişabilerm tek
Merhaba, Türkiye’de Yabancılara çalışma izinleri belirli bir işyeri veya işletme üzerinden verilebilmektedir. Yabancılara istedikleri herhangi bir işyerinde çalışabilmesine imkân veren bir izin sistemi mevcut değildir. Çalışma izin başvurularının yabancı şahsı çalıştırmak isteyen işveren tarafından yapılması zorunludur. Türk vatandaşı ile evli yabancıları çalıştıracak işverenler istisnai olarak çalışma izni alabilirler.