Geçici Koruma Kapsamındaki Yabancıların Çalışma İzinleri

Geçici koruma kapsamına alınmış yabancıların çalışma izni.

Türkiye’de büyük çoğunluğu Suriye vatandaşı olmakla beraber birçok geçici koruma kapsamına alınmış yabancı bulunmaktadır. Bu yabancıların Türkiye’de iş bulması ve çalışması işlemleri Geçici Koruma Kanunu ile belirlenmiştir.

Geçici koruma kapsamındaki yabancıların çalışma izni diğer yabancılarınki ile benzerlik göstermektedir. Fakat bazı muafiyetleri ve bazı farklı sınırlandırmaları bulunmaktadır.

Geçici Koruma Nedir?

Bir sebeple yaşıyor olduğu ülkeden ayrılan ya da ayrılmaya zorlanarak Türkiye’ye gelen/sığınan kişilerin alındığı kapsamdır. Lügat tanımından ziyade mülteciler/sığınmacılar olarak nitelendirilebilir.

Geçici Korumaya Nasıl Başvurulur?

Yabancı bulunduğu ildeki göç idarelerine müracaat ederek geçici koruma kaydı yaptırabilmektedir. Ayrıca yabancı İstanbul’da ise  Sultanbeyli ve Kumkapı Koordinasyon Merkezleri ile iletişime geçebilir.

Geçici Koruma Kapsamında Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Geçici koruma kapsamındaki yabancılar, GKK kayıt tarihinde 6 ay sonra çalışma izni için başvuru yapabilmektedir. Bununla birlikte bu başvurular e-devlet üzerinden çalışacakları yerdeki iş veren tarafından yapılmaktadır. Fakat bağımsız çalışma iznine sahip geçici koruma sağlanmış yabancı başvurusunu kendisi yapmaktadır.

Geçici Koruma Kapsamında Çalışma İzni Muafiyeti

Mevsimlik tarım ve hayvancılık ile uğraşan geçici koruma sağlanmış yabancılar, çalışma izni muafiyeti kapsamındadır. Bu muafiyet başvurusu geçici koruma sağlanan il valiliğine yapılır. Valilik tarafından bakanlığa bildirilir. Bakanlık, bahsedilen iş kollarında çalışacak geçici koruma sağlanmış yabancılara ilişkin il ve kota sınırlandırması getirebilir.

İlginizi Çekebilir : Yabancılar için Çalışma İzni Alma Rehberi

Geçici Koruma Kapsamındaki Çalışma İzni Sürecinde;

Değerlendirme

Başvuruların değerlendirilmesinde; Resmi Gazetede yayımlanan Yabancıların Çalışma İzinler Hakkında Kanun Uygulama Yönetmeliği’nin 13. Maddesi uyarınca Bakanlık tarafından değerlendirme kriterleri belirlenir.

Kanun nezdinde sadece Türk vatandaşlarının icrasına izin verilen iş ve meslekler bulunmaktadır. Bu iş ve mesleklerde yabancılar için yapılan başvurular değerlendirmeye alınmadan kaldırılır.

Bakınız : Yabancılara Yasak Olan Meslekler

Bakanlığa verilen başvuruda sağlık meslek mensuplarının Sağlık Bakanlığı’ndan ön izin almaları gerekmektedir. Eğitim meslek mensuplarının ise Milli Eğitim Bakanlığı’ndan veya YÖK’ten ön izin almaları gerekmektedir. Dolayısıyla ön izin belgesi bulunmayan başvurular değerlendirme yapılmaksızın işlemden kaldırılır.

Çalışma İzni Verilecek İller

Geçici koruma kapsamında çalışma izni başvuru hakkı verilecek yabancılarda Geçici Koruma Yönetmeliğinin 24. Maddesine göre aksiyon alınmaktadır. Buna göre çalışma izni verilirken kalmasına izin verilen iller esas alınır. Suriyeli işçi geçici kimlik kartını hangi ilden aldıysa o ilde çalışmak zorundadır.

Ayrıca kamu düzeni, güvenliği ve sağlığı yönünde sakıncalı bulunan çalışma izinleri Bakanlık tarafından durdurulur. Buna göre bu illerde verilmiş çalışma izinleri uzatılmaz. Yabancının bu ilde kalma hakkı devam ediyorsa önceden verilmiş ve devam eden çalışma izinleri sonlanana dek durdurulmaz.

İstihdam Kotası

Başvuru sırasında Bakanlık; çalışma izni başvurusu yapılmış iş yerindeki Türk vatandaşı sayısı üzerinden istihdam kotası uygulayabilir. 3. Fıkra hükmü saklı kalmak üzere çalışma iznine başvurulan iş yerinde geçici koruma sağlanan yabancı sayısı, o iş yerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının %10’unu geçemez. Örneğin 100 kişi çalışan iş yerinde 10 geçici koruma sağlanmış yabancı için çalışma izni alınabilmektedir.

Toplam çalışan sayısı 10’un altındaysa en fazla 1 adet GKK sahibi yabancıya çalışma izni alınabilmektedir.

Bununla birlikte istihdam kotasından muaf olmak mümkündür. Bunun için işverenin, çalıştıracağı yabancıyla aynı nitelikte Türk vatandaşı bulunmadığını gösteren belgeyi ibraz etmesi gerekmektedir. Bu belge başvurudan 4 hafta önceki süreçte ibraz edilmelidir.  Belgeyi almak için iş yerinin kayıtlı olduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri’ne başvurulmalıdır.

Mesleki Eğitim

Türkiye İş Kurumu tarafından “aktif iş gücü” kapsamında kurs ve programlar düzenlenmektedir. Buralarda mesleki eğitim görecek geçici koruma kapsamındaki yabancılar, eğitim süresinin sonunda aynı iş yerinde çalışmak için bakanlığa başvuruda bulunabilmektedirler. Ayrıca bu kapsamda yapılan başvurularda Bakanlıkça iş yeri istihdam kotası farklı uygulanabilmektedir.

Çalışma İzninin Verilmesi ve Bildirimi

Başvurusu olumlu değerlendirilen yabancılara çalışma izni Çalışma Bakanlığı tarafından verilmektedir. Bununla birlikte çalışma izninin verildiğini İçişleri Bakanlığı işverene bildirmektedir.

Ayrıca mevsimlik, tarım veya hayvancılık işlerinde çalışacak GKK sahibi yabancıların çalışma izni muafiyetleri ilgili valiliğe bildirilmektedir.

Verilecek Ücret

Geçici koruma sağlanan yabancılara verilecek taban ücret, asgari ücret tutarında olmalıdır.

Dikkat!

Yönetmelik kapsamında geçici koruması sonlandırılan/iptal edilen kişilerin almış oldukları çalışma izinleri de iptal olur.

Not: Aşağıdaki kısımda Geçici Koruma Yönetmeliği’nin ilgili kısımlarına özet şeklinde yer verilmiştir.

Yasal Dayanak: